نرم افزار فتوشاپ ابزاری قدرتمند در دنیای طراحی گرافیک و ویرایش تصاویر است که توسط Adobe Systems توسعه داده شده است. یکی از ویژگی‌های برجسته و قدرتمند فتوشاپ، قابلیت استفاده از “طرح لایه باز” می‌باشد که در این مقاله آموزشی فتوشاپ به معرفی و توضیح این مفهوم و قابلیت می‌پردازیم.

طرح لایه باز یا Layered PSD به فایل‌های فتوشاپ با پسوند .psd اطلاق می‌شود؛ که شامل اطلاعات کاملی در مورد لایه‌ها، ماسک‌ها، فیلترها، مسیرها و سایر تنظیمات مربوط به تصویر است. در این نوع فایل، تمام عناصر و اجزای تصویر به صورت مستقل در لایه‌های جداگانه قرار دارند؛ که کلیه این موارد از پیش توسط یک طراح دیگری طراحی شده است و سایر افراد یا طراحان می‌توانند به راحتی تغییراتی را در آن طرح گرافیکی ایجاد و شخصی سازی کنند.

طرح لایه باز چیست؟

طرح لایه باز فتوشاپ (Photoshop) یا Open Layer PSD دو عبارت متفاوت هستند که به یک مفهوم مشترک اشاره می‌کنند. اصطلاح “فایل لایه باز فتوشاپ” در زبان فارسی و عبارت “Open Layer PSD” در سایر کشورها استفاده می‌شود. فایل لایه باز فتوشاپ همانطور که در مقدمه مقاله نیز به آن اشاره کردیم؛ به فایل‌هایی با پسوند .psd اشاره دارد که در نرم افزار فتوشاپ طراحی و ویرایش می‌شوند. به کلیه فایل‌ها و طرح‌هایی که قابلیت ویرایش از سوی هر شخصی را مهیا کند تا براساس سلیقه و نیاز خود آن را ویرایش کند، فایل یا طرح لایه باز می‌گویند. منظور از ویرایش و تغییرات؛ می‌تواند مواردی همچون تغییر در متن، تصویر، و یا المان‌های استفاده شده در طرح باشد. شما می‌توانید با تغییرات دلخواه در یک طرح، آن طرح را به سلیقه خود ویرایش کنید و یا با ترکیب چند طرح به یک طرح شخصی سازی شده دست پیدا کنید. فرمت‌های معروفی که برای فایل‌های لایه باز استفاده می‌شوند؛ عبارتند از PSD برای فتوشاپ، AI برای ایلاستریتور و CDR برای کورل دراو.

انواع فایل لایه باز

فایل‌های لایه باز به صورت فرمت‌های مختلفی در دسترس هستند؛ که در ادامه، به برخی از انواع رایج فایل‌های لایه باز اشاره می‌کنیم:

• PSD (Photoshop Document): طرح لایه باز با فرمت PSD که برای ویرایش از نرم‌افزار Adobe Photoshop استفاده می‌کند و بسیار پرکاربرد است. فایل‌های PSD قابلیت نگهداری اطلاعات لایه‌ها، فیلترها، متن‌ها، عکس‌ها و سایر عناصر گرافیکی را دارند.
• AI (Adobe Illustrator): فرمت AI فایل لایه باز برای ادیت و ایجاد تغییرات به نرم‌افزار Adobe Illustrator نیاز دارند و اغلب؛ این نوع فایل‌ها برای طراحی بُرداری مانند؛ وکتورها و پترن‌ها استفاده می‌شود.
• INDD (Adobe InDesign): فرمت INDD از نرم‌افزار Adobe InDesign جهت ایجاد تغییرات استفاده می‌کند؛ که اصولا فایل‌های ایندیزاین برای طراحی صفحات چندرسانه‌ای و مجلات استفاده می‌شود.
• 4CDR (CorelDRAW): فرمت CDR به نرم‌افزار CorelDRAW مرتبط است.
• XCF (GIMP): فرمت XCF از نرم‌افزار GIMP استفاده می‌شود.

طرح لایه باز چه کاربردی دارد؟

برای کاربرد طرح یا فایل لایه باز، هر شخصی یک تعریف خاصی را ارائه می‌کند؛ طرح لایه باز (فایل لایه باز) کاربردهای متعددی دارد که برای ایده‌یابی و افرادی که تازه شروع به کار کرده‌اند و همچنین برای افزایش سرعت عمل در مواقعی که زمان و هزینه پرداختی برای یک پروژه کم است، بسیار مفید می‌باشد. در ادامه هر یک از این موارد را بصورت واضح و البته کوتاه بررسی می‌کنیم:

• ایده‌یابی و طراحی اولیه: فایل لایه باز به شما امکان می‌دهد تا در فرآیند ایده‌یابی و طراحی اولیه، به راحتی تغییرات و آزمایش‌های مختلف را اعمال کنید. شما می‌توانید عناصر گرافیکی را حذف، اضافه یا تغییر داده و با تنظیمات مختلف، طرح‌های متفاوتی ایجاد کنید. این کاربرد مخصوصاً برای افرادی که در حوزه طراحی گرافیکی تازه کار هستند، بسیار مفید است زیرا امکان آزمایش و آموزش مهارت‌های گرافیکی را فراهم می‌کند.
• آموزش و یادگیری: فایل لایه باز می‌تواند به عنوان یک منبع آموزشی مفید برای افرادی که در حال یادگیری گرافیک هستند، استفاده شود. با دسترسی به فایل لایه باز، می‌توانند روش‌ها و تکنیک‌های مختلف طراحی را در حالت عملی فرا بگیرند.
• انعطاف‌پذیری در ویرایش: با استفاده از فایل لایه باز، می‌توانید به راحتی ویرایش‌ها و تغییراتی را اعمال کنید؛ تا با سرعت بیشتری به نتایج مطلوب برسید. به عنوان مثال، می‌توانید قالب‌ها، رنگ‌ها، متن‌ها و سایر جزئیات را بدون نیاز به طراحی مجدد و از ابتدا تغییر دهید.
• استفاده از الگوها و قالب‌های آماده: فایل لایه باز شامل الگوها و قالب‌های آماده می‌شود که می‌توانید از آنها در طراحی خود استفاده کنید. این قالب‌ها و الگوها به شما کمک می‌کنند تا به سرعت طرح‌های حرفه‌ای و جذاب را ایجاد کنید و از ابتدا طراحی‌های پیچیده را انجام ندهید. بطور مثال شاید شما از یک تکنیک طرح لایه باز یک کارت ویزیت خوشتان بیایید ولی قادر به پیاده سازی آن افکت فتوشاپ نباشید، به راحتی با دانلود طرح لایه باز کارت ویزیت، می‌توانید آن افکت را برای طرح خود استفاده کنید.
• همکاری و اشتراک گذاری: استفاده از فایل لایه باز امکان همکاری و اشتراک گذاری طرح با سایر افراد را فراهم می‌کند. شما می‌توانید فایل لایه باز را با دیگران به اشتراک بگذارید تا بتوانند تغییرات و ویرایش‌های خود را در طرح اعمال کنند. این کاربرد برای تیم‌های طراحی و همکارانی که به طور همزمان روی یک پروژه کار می‌کنند بسیار مناسب است، زیرا امکان هماهنگی و تعامل بهبود می‌یابد و سرعت عمل افزایش می‌یابد.

بهترین سایت های برای دانلود طرح لایه باز

برای دانلود طرح لایه باز، می‌توانید از چندین سایت معتبر و منابع مختلف استفاده کنید. در زیر، بهترین سایت‌هایی که برای دانلود طرح لایه باز مناسب هستند را برای شما معرفی می‌کنیم، همچنین به رایگان بودن یا پولی بودن هر سایت نیز اشاره کرده‌ایم:

• Freepik (رایگان و پولی): سایت Freepik یکی از معتبرترین و پرطرفدارترین منابع برای دانلود طرح لایه باز است. طرح‌ها در این سایت به صورت رایگان و همچنین به صورت پولی (با اشتراک ویژه) در دسترس شما قرار می‌گیرند. پس اگر شما بعنوان یک طراح گرافیک به دنبال منابع طراحی با کیفیتی هستید، Freepik می‌تواند یک منبع مفید برای شما باشد. در فریپیک می‌توانید تصاویر وکتوری، عکس‌های استوک، آیکون‌ها، الگوها، پوسترها و سایر موارد را پیدا کنید.
• GraphicBurger (رایگان): سایت GraphicBurger یک منبع رایگان برای دانلود طرح‌های لایه باز می‌باشد. طرح‌های متنوعی از جمله طرح‌های وب، لوگو، بروشور و … در این سایت قابل دسترسی هستند. منابع موجود در GraphicBurger برای استفاده در پروژه‌های طراحی بصری، وب‌سایت‌ها، پوسترها، کارت ویزیت‌ها و موارد دیگر مناسب هستند. این سایت برای طراحانی که به دنبال منابع طراحی با کیفیت و ایده‌آل برای پروژه‌های خود هستند، مفید است.
• PixelBuddha (رایگان و پولی): PixelBuddha یک سایت معتبر است؛ که طرح‌های لایه باز را به صورت رایگان و پولی ارائه می‌دهد. طرح‌های متنوعی از قبیل طراحی وب، طراحی گرافیکی، الکترونیک و … در این سایت موجود است. در PixelBuddha می‌توانید به دنبال آیتم‌های متنوعی مانند آیکون‌ها، تصاویر وکتوری، پوسترها، موکاپ‌ها و سایر منابع طراحی باشید. این سایت جمع‌آوری و ارائه منابعی با کیفیت و با دقت بالا را هدف قرار داده است تا به طراحان کمک کند تا در پروژه‌های خود از آنها استفاده کنند.
• Behance (رایگان و پولی): Behance یکی از بزرگترین پلتفرم‌های آنلاین برای نمایش و دانلود طراحی‌های خلاقانه است؛ که شما می‌توانید طرح‌های لایه باز را به صورت رایگان یا پولی پیدا کنید. بطور کلی این سایت؛ یک پلتفرم برای نمایش، اشتراک‌گذاری کارهای خلاقانه در زمینه‌های مختلف هنر و طراحی است. این سایت برای هنرمندان، طراحان گرافیک، عکاسان، متخصصان UX/UI و سایر افرادی که به دنبال نمایش و ارتقاء آثار خود هستند، ساخته شده است.
• Creative Market (پولی): Creative Market یک سایت با ارائه محصولات طراحی شده توسط طراحان مستقل است؛ که می‌توانید طرح‌های لایه باز را به صورت پولی از این سایت دانلود کنید. این سایت بستری مناسب برای طراحان است تا آثار خود را برای فروش بگذارند و درآمدی از فروش طرح‌های خود کسب کنند. مزیت Creative Market نسب به سایر وبسایتهایی که معرفی کردیم این است که؛ شما می‌توانید بصورت مستقیم با فروشندگان ارتباط برقرار کنید و سوالات خود را قبل از خرید بپرسید.
• Envato Elements (پولی): Envato Elements یک سرویس اشتراکی است که به شما امکان دسترسی به مجموعه‌ای از طرح‌ها و منابع طراحی را می‌دهد. شما می‌توانید طرح‌های لایه باز را با عضویت در این سرویس به صورت پولی دانلود کنید. با عضویت در Envato Elements، شما می‌توانید دسترسی نامحدود به کلیه منابع موجود در سایت و همچنین به آپدیت‌های جدید و افزونه‌ها داشته باشید و همچنین می‌توانید منابع مورد نیاز خود را بدون محدودیت دانلود کنید و در پروژه‌های خود استفاده کنید.

لطفاً توجه داشته باشید که برخی از سایت‌ها همچنین نسخه‌های رایگان از طرح‌های لایه باز را نیز ارائه می‌دهند، اما برای دسترسی به طرح‌های پرکاربرد و پیشرفته‌تر ممکن است نیاز به عضویت پرمیوم سایت یا خرید اشتراک داشته باشید. از آنجایی که عضویت و خرید از این سایت‌ها برای افرادی که در ایران هستند به دلیل تحریم و نوسانات ارزی بسیار سخت است؛ گروه کمپرس بستری را مهیا کرده‌ است که بتوانید به راحتی هر طرحی را از این سایت‌ها با قیمت بسیار ناچیزی دریافت کنید.( برای اطلاعات بیشتر به پشتیبان سایت پیام بدید.)

چگونه از طریق فروش طرح لایه باز درآمد کسب کنیم؟

اگر شما یک طراح حرفه‌ای و خلاق هستید و می‌خواهید از طرح‌های لایه باز خود درآمد کسب کنید، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

• سایت‌های بازاریابی طرح: می‌توانید طرح‌های لایه باز خود را در سایت‌هایی مانند Envato Market، Creative Market، GraphicRiver و یا Shutterstock برای فروش بگذارید. در این سایت‌ها می‌توانید؛ طرح‌های خود را در قالب فایل‌های PSD، AI، EPS و سایر فرمت‌های مشابه بارگذاری کنید و به قیمتی که تعیین می‌کنید، به فروش برسانید. شما برای هر فروش، درآمدی دریافت خواهید کرد و این سایت‌ها به عنوان بستری برای دسترسی به مشتریان و بازاریابی طرح‌هایتان عمل می‌کنند.
• سایت‌های اشتراکی: می‌توانید طرح‌های لایه باز خود را در سایت‌های مشابهی مانند Envato Elements بارگذاری کنید. با این روش، طرح‌هایتان برای اعضای سایت در دسترس قرار می‌گیرد و شما بر اساس تعداد دانلودها یا دریافت‌های ماهانه، درآمد کسب خواهید کرد.
• فروش مستقیم: می‌توانید طرح‌های لایه باز خود را از طریق وبسایت یا فروشگاه آنلاین شخصی خود به فروش برسانید. برای این روش، باید یک وبسایت حرفه‌ای و قابل اعتماد ایجاد کرده و طرح‌هایتان را به صورت مستقیم برای مشتریان فروش بدهید. این روش می‌تواند به شما کنترل بیشتری بر روی فروش و قیمت‌گذاری بدهد.
• شبکه‌های اجتماعی: می‌توانید طرح‌های لایه باز خود را بر روی شبکه‌های اجتماعی مانند Instagram، Facebook و Twitter به نمایش بگذارید و برای جذب مشتریان از طریق پیام‌ها، ایمیل‌ها و پروموشن‌ها استفاده کنید و از طریق لینک‌ها و اطلاعات تماس، مشتریان می‌توانند طرح‌های شما را خریداری کنند.

سوالات متداول:

• آیا می‌توان فایل لایه باز را به فرمت‌های دیگری تبدیل کرد؟

بله، معمولاً برنامه‌های طراحی و ویرایش گرافیکی این امکان را دارند که فایل لایه باز را به فرمت‌های دیگری مانند JPEG، PNG، PDF و EPS تبدیل کنند. با این حال، تبدیل فایل لایه باز به فرمت‌های غیر لایه‌ای معمولاً باعث از دست رفتن اطلاعات و قابلیت‌های لایه‌ها و ویرایش آزاد آنها می‌شود.

• آیا می‌توان فایل لایه باز را در یک نرم افزاری که با فرمت آن مغایرت دارد ویرایش کرد؟
  

بله، برنامه‌های طراحی و ویرایش گرافیکی معمولاً قابلیت باز کردن فایل‌های لایه باز را دارند، بنابراین می‌توانید فایل را باز کرده و تغییرات مورد نیاز را اعمال کنید. اما این مورد همیشه امکانپذیر نیست.

نتیجه‌گیری:

فقط زمانی می‌توانید از با فروش طرح لایه باز،  درآمد دلاری کسب کنید که، طرح‌های شما قابل رقابت با طرح‌های گرافیست‌های خارجی باشد. اگر حتی در ایران هم طراحی موفق و خلاقانه‌ای ارائه نکرده‌اید، با کمال تاسف باید بگوییم که کسب درآمد از طریق فروش فایل لایه باز برایتان امکانپذیر نیست. اما راه حل چیست؟ با شرکت در دوره‌ آموزش فتوشاپ، می‌توانید مهارت‌های خود را تقویت کرده و در زمینه طراحی گرافیک و ویرایش تصاویر حرفه‌ای‌تر شوید و آنگاه شما توانایی راه اندازی یک کسب و کار دلاری بدون سرمایه را دارید.